Chiếc cặp của Trung tướng, liệt sỹ Trương Đình Thanh

 Trung tướng, liệt sỹ Trương Đình Thanh

Từ người lính trên chiến trường Trị Thiên đến Tư lệnh Quân khu

Đồng chí Trương Đình Thanh sinh ngày 8 tháng 12 năm 1944 tại xã Hiền Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình; tháng 2 năm 1961, khi vừa tròn 17 tuổi, chàng thanh niên đất Quảng Bình tình nguyện lên đường nhập ngũ vào miền Nam chiến đấu và được biên chế về Trung đoàn 6, Quân khu Trị Thiên.

Sau 3 năm chiến đấu và lập được nhiều chiến công, năm 1964, đồng chí vinh dự được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Suốt 10 năm chiến đấu trên chiến trường Trị Thiên khói lửa, từ 1965 đến 1975, anh lính trẻ Trương Đình Thanh dần trưởng thành và được giao nhiều cương vị khác nhau, từ Trung đội trưởng, Đại đội trưởng, Tiểu đoàn trưởng, Trung đoàn phó, rồi Trung đoàn trưởng Trung đoàn 6 (Đoàn Phú Xuân) trực thuộc Quân khu Trị Thiên. Trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975, đồng chí cùng đồng đội trong đội hình Quân đoàn 2 đã nhanh chóng, thần tốc tiến quân vào giải phóng Huế, Đà Nẵng và các tỉnh miền Trung cho đến Chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Sau ngày đất nước thống nhất, năm 1976 đến 1980, đồng chí được cử đi đào tạo tại Học viện Lục quân rồi Học viện Quốc phòng. Sau khi hoàn thành khóa học, đồng chí được điều động về công tác và giữ chức vụ Sư đoàn phó rồi Sư đoàn trưởng  tại Sư đoàn 342, Quân khu 4 làm nhiệm vụ huấn luyện chiến sỹ cho chiến trường biên giới phía Bắc và làm nhiệm vụ quốc tế tại nước bạn Lào.

Năm 1985, để tạo nguồn cán bộ chiến lược quân sự cho giai đoạn đất nước đổi mới, đồng chí được Đảng, Nhà nước cử đi đào tạo tại Học viện Quân sự Frunze của Liên Xô. Đây là một giai đoạn lịch sử hết sức đặc biệt, khi đất nước Liên Xô lâm vào khủng hoảng sâu sắc và bắt đầu bước vào thời kỳ cải tổ với nhiều biến động. Trong thời gian học tập tại nước bạn, đồng chí đã có nhiều kỉ niệm và ấn tượng sâu sắc về đất nước, con người Liên Xô, về những tình cảm dành người dân Xô Viết dành cho Việt Nam. Trong đó, có món quà kỉ niệm của một người bạn học trao tặng là chiếc cặp số được đồng chí đưa về Việt Nam và sử dụng trong suốt chặng đường công tác, chiến đấu sau này.

Sau khi về nước, đồng chí đảm nhiệm chức vụ Tham mưu phó rồi Tham mưu trưởng Quân khu 4, được phong quân hàm Thiếu tướng năm 1992, năm 1995 được bổ nhiệm làm Phó Tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Quân khu 4. Tháng 2 năm 2002, được bổ nhiệm làm Tư lệnh Quân khu 4, năm 2003 được phong quân hàm Trung tướng.

Chuyến công tác cuối cùng

Trong thời gian công tác tại Quân khu 4, đặc biệt là giai đoạn trên cương vị lãnh đạo, chỉ huy Quân khu, đồng chí Trương Đình Thanh luôn quan tâm sâu sát đến việc xây dựng khu vực phòng thủ, xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững chắc, đặc biệt là tại các vùng trọng điểm chiến lược như biên giới, hải đảo. Bởi vậy, đầu năm 2005, trước khi được nghỉ chế độ theo quy định, đồng chí vẫn chủ trì đoàn công tác của Bộ Tư lệnh Quân khu 4 đi kiểm tra công tác sẵn sàng chiến đấu trên tuyến biển, đảo thuộc Quân khu.

Ngày 26 tháng 1 năm 2005, khi dẫn đoàn cán bộ Quân khu 4 kiểm tra công tác sẵn sàng chiến đấu tại Đảo Mê, tỉnh Thanh Hóa, đồng chí cùng 15 đồng đội[1] đã hy sinh khi máy bay gặp nạn do sương mù và thời tiết xấu.

Hơn 40 năm quân ngũ, đồng chí Trương Đình Thanh đã chiến đấu trên các chiến trường và đảm nhiệm nhiều cương vị khác nhau. Trên vị trí nào đồng chí cũng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và anh dũng hy sinh trong chuyến công tác cuối cùng của cuộc đời binh nghiệp.

Ghi nhận những thành tích xuất sắc trong quá trình chiến đấu, đồng chí được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều huân chương cao quý như: Huân chương Độc lập hạng Ba, Huân chương Quân công hạng Ba, Huân chương Chiến công giải phóng hạng Nhất, Nhì, Ba…

Chiếc cặp của Trung tướng Trương Đình Thanh

Sau khi đồng chí Trung tướng Trương Đình Thanh hy sinh, nhiều kỉ vật gắn liền với cuộc đời chiến đấu của đồng chí được Bộ Tư lệnh bàn giao cho gia đình gìn giữ và bảo quản chu đáo. Trong đó, chiếc cặp số đựng tài liệu là món quà được đồng chí Trương Đình Thanh đưa về từ Liên Xô và sử dụng trong gần 20 năm công tác qua nhiều cương vị khác nhau. Qua bao nhiêu thăng trầm của thời gian và khói lửa chiến tranh, chiếc cặp vẫn còn nguyên vẹn, được gia đình gìn giữ làm vật kỷ niệm gợi nhớ về Trung tướng Trương Đình Thanh.

Chiếc cặp của Trung tướng liệt sỹ Trương Đình Thanh

Chiếc cặp không chỉ đơn thuần là một vật dụng đựng tài liệu. Nó đã đồng hành cùng đồng chí Trương Đình Thanh trong những năm tháng chiến tranh đầy gian khổ. Chiếc cặp đã lưu giữ các tài liệu mật, những bản kế hoạch tác chiến, những chỉ thị quan trọng, góp phần vào công tác chỉ huy, tham mưu trong xây dựng và bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc phòng trên địa bàn Quân khu.

Chiếc cặp số của Trung tướng Trương Đình Thanh, một di vật mang đậm dấu ấn thời gian và ký ức về một người con ưu tú của Tổ quốc, hiện lên với vẻ ngoài cũ kỹ nhưng vẫn giữ được sự nguyên vẹn đáng trân trọng. Chiếc cặp hình chữ nhật, màu đen tuyền, khoác lên mình sự trầm mặc, tĩnh lặng của một chứng nhân lịch sử. Kích thước rộng 25cm, dài 38cm và cao 6cm. Cặp số được thiết kế theo dạng cặp số truyền thống, với những đường nét vuông vắn, mạnh mẽ, thể hiện sự kiên định, vững vàng của người chiến sĩ cách mạng. Chất liệu da thật cao cấp, dù đã trải qua bao năm tháng. Thương hiệu Monsca (Ytalia) càng làm tăng thêm giá trị của chiếc cặp. Bên trong chiếc cặp được chia thành 4 ngăn. Điểm đặc biệt của chiếc cặp chính là dòng chữ "Thanh QK IV" được khắc trên thân cặp. Dòng chữ này không chỉ đơn thuần là thông tin về chủ nhân và đơn vị công tác, mà còn là một biểu tượng, một niềm tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của Quân khu IV. Nó nhắc nhở chúng ta về những đóng góp to lớn của Trung tướng Trương Đình Thanh trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Nhằm xây dựng Sưu tập hiện vật về lãnh đạo Quân khu 4 các thời kỳ, nhiều năm nay, Bảo tàng Quân khu 4đã tổ chức nhiều đoàn công tác đi sưu tầm hiện vật của các đồng chí từng là Thủ trưởng Quân khu. Nhất là của đồng chí Nguyễn Đình Thanh, một vị tướng tài ba, có nhiều đóng góp trong xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân Quân khu 4 nói riêng và Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung. Nhân dịp kỉ niệm 77 năm ngày Thương binh liệt sỹ (27/7/1947 – 27/7/2024), sáng ngày 30/7/2024, Trung tá Trương Thị Cẩm Nhung (con gái của Trung tướng Trương Đình Thanh) đã thay mặt gia đình đến trao tặng chiếc cặp số cho Bảo tàng Quân khu 4 lưu giữ, bảo quản và trưng bày. Trung tá Trương Thị Cẩm Nhung đã có những chia sẻ xúc động về người bố kính yêu của mình. “Chiếc cặp số này đã gắn bó với bố tôi trong suốt những năm tháng công tác, từ chiến trường ác liệt đến những ngày tháng bình yên. Nó đã cùng bố tôi vượt qua bao khó khăn, thử thách, chứng kiến những quyết định quan trọng và những giây phút chiến thắng. Gia đình tôi rất tự hào về những đóng góp của bố tôi đối với sự nghiệp cách mạng. Việc trao tặng chiếc cặp số này cho Bảo tàng Quân khu 4 là mong muốn của gia đình, để những thế hệ sau có thể hiểu hơn về cuộc đời và sự nghiệp của bố tôi, cũng như về truyền thống anh hùng của Quân khu 4”.

Trung tá Trương Thị Cẩm Nhung (bên phải) đại diện gia đình trao tặng kỉ vật của Trung tướng, liệt sĩ Trương Đình Thanh cho Bảo tàng Quân khu 4.

Ngày nay, chiếc cặp được trưng bày trang trọng tại Bảo tàng Quân khu 4. Nó không chỉ là một hiện vật lịch sử, mà còn là một biểu tượng của tinh thần chiến đấu, lòng yêu nước và sự hy sinh của đồng chí Trương Đình Thanh. Mỗi khi đến thăm bảo tàng, những người đến xem đều xúc động trước những câu chuyện lịch sử được kể lại qua từng hiện vật. Chiếc cặp của đồng chí Trương Đình Thanh đã trở thành một phần quan trọng trong bộ sưu tập, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, tự hào dân tộc cho các thế hệ mai sau. Nó nhắc nhở chúng ta về sự cống hiến thầm lặng, về những hy sinh cao cả của những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Đồng thời, nó cũng là nguồn động viên, khích lệ thế hệ trẻ tiếp tục noi gương, phấn đấu, góp phần xây dựng và bảo vệ đất nước.

[1] Cơ quan Quân khu 4:1. Trung tướng Trương Đình Thanh - Phó bí thư Đảng uỷ quân khu, Tư lệnh Quân khu 4; 2. Thiếu tướng Nguyễn Bá Tuấn - Phó tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Quân khu 4; 3. Đại tá Lê Hữu Phúc – UVTVĐU, Chủ nhiệm chính trị Quân khu 4; 4. Đại tá Trần Quang Lộc - Chủ nhiệm Hậu cần Quân khu 4; 5. Đại tá Nguyễn Đức Minh – Phó chủ nhiệm Kỹ thuật Quân khu 4; 6. Đại tá Trần Hữu Kiểu – Trưởng phòng Tác chiến Quân khu 4; 7. Thượng tá Lương Trong Sáng – Phó phòng Cán bộ Quân khu 4; 8. Thượng tá Trần Tuấn Anh – Phó phòng Chính sách Quân khu 4; 9. Trung tá Hoàng Danh Cầm – Trợ lý Văn phòng Bộ Tư lệnh; 10. Thượng uý Nguyễn Thanh Tùng – Phóng viên truyền hình (Báo QK4). Quân chủng Phòng không  - Không quân: 1. Thượng tá Trần Trung Triệu – Phó Trung đoàn trưởng Trung đoàn 954, Sư đoàn 372; 2. Trung tá Trương Quang Minh – Chủ nhiệm dẫn đường Trung đoàn 954, Sư đoàn 372; 3. Trung uý Nguyễn Công Tiến – Cơ giới trên không K32, Trung đoàn 954, Sư đoàn 372.  Bộ CHQS Nghệ An: 1. Đại tá Nguyễn Duy Hùng - Đại biểu Quốc hội khoá XI, Phó Chỉ huy trưởng về chính trị Bộ CHQS Nghệ An; 2. Trung tá Ngô Bá Hoà - Phó ban Tác huấn, Phòng Tham mưu, Bộ CHQS Nghệ An; 3.  Thiếu tá Võ Văn Duyệt – Trợ lý Chính sách Phòng Chính trị, Bộ CHQS Nghệ An.

Nguồn: Nguyễn Hữu Hoành – Bảo tàng Quân khu 4