CỜ THƯỞNG CỦA BỘ NGOẠI GIAO CAMPUCHIA TẶNG TRUNG ĐOÀN 273, SƯ ĐOÀN 341
Trong chuyên đề trưng bày về tình đoàn kết quốc tế tại Bảo tàng Quân khu 4 có một hiện vật luôn thu hút sự chú ý của khách tham quan, đó là lá cờ thưởng danh dự của Bộ Ngoại giao nước Cộng hòa Nhân dân Campuchia tặng Trung đoàn 273, Sư đoàn 431, Quân khu 4. Cờ được trao tại Hội nghị tổng kết 5 năm làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia tổ chức tại Hà Nội năm 1984 vì những đóng góp to lớn xây dựng đất nước bạn trong thời gian từ năm 1979 đến năm 1980. Nhân dịp kỷ niệm 46 năm ngày lật đổ chế độ diệt chủng Popot (07/01/1979 - 07/01/2025), Bảo tàng Quân khu 4 xin giới thiệu kỉ vật đầy ý nghĩa về tình đoàn kết giữa 2 dân tộc Việt Nam - Campuchia.
Campuchia là quốc gia có lịch sử và nền văn hóa lâu đời, gắn bó với dân tộc Việt Nam trong những năm tháng kháng chiến giải phóng dân tộc. Năm 1940, phong trào cách mạng ở Campuchia phát triển và thành lập tổ chức Khơmer Issarak (Khơ me độc lập) đã chọn một lá cờ nền màu đỏ với hình bóng Ang go Vat có năm ngọn tháp màu vàng (khác với cờ của chế độ Pôn Pốt lấy hình Ăng Go Vát nhưng chỉ có 3 ngọn tháp). Lá cờ này về sau được lấy làm quốc kỳ chính thức của nước Cộng hòa Nhân dân Campuchia từ 1979 đến 1989. Trong giai đoạn này, quân đội nhân dân Việt Nam thể theo lời kêu gọi của Mặt trận Đoàn kết cứu nguy dân tộc Khơ me đang thực hiện nghĩa vụ quốc tế cùng chính phủ và nhân dân Campuchia tiêu diệt chế độ diệt chủng Pôn pốt, xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng. Trong các đơn vị thực hiện nghĩa vụ quốc tế trên nước bạn có Trung đoàn 273, Sư đoàn 341.
Bộ đội tình nguyện Việt Nam truy kích quân Ponpot, tháng 01 năm 1979
Trung đoàn bộ binh 273 được thành lập ngày 3 tháng 8 năm 1972 với tên gọi là Trung đoàn 36B tại TP Hải Phòng. Sau khi hành quân vào Quân khu 4 và đứng chân trong đội hình Sư đoàn 341, trung đoàn được đổi tên thành Trung đoàn bộ binh 273. Đầu năm 1975 Sư đoàn 341 được lệnh hành quân vào chiến trường tham gia giải phóng miền Nam trong đội hình Quân đoàn 4. Trong đó, Trung đoàn 273 là đơn vị chủ công góp phần lập nên nhiều chiến công tại Trảng Bàng, Long Thành, Xuân Lộc và giải phóng thành phố Sài Gòn ngày 30 tháng 4 năm 1975.
Sau ngày đất nước thống nhất, cán bộ chiến sỹ Trung đoàn 273 cùng Sư đoàn 341 làm nhiệm vụ quân quản, chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam. Cuối năm 1978, thực hiện mệnh lệnh của Đảng, Nhà nước và lời kêu gọi của Mặt trận Đoàn kết cứu nguy dân tộc Khơ me, Sư đoàn 341 tham gia thực hiện nghĩa vụ quốc tế trên nước bạn Campuchia, tiêu diệt chế độ diệt chủng Pôn pốt, xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng.
Bộ đội Sư đoàn 341 giúp nhân dân Campuchia xây dựng lại quê hương
Tháng 11 năm 1980, sau khi hoàn thành nghĩa vụ quốc tế, Sư đoàn 341 được lệnh hành quân trở về Tổ quốc. Trong thời gian thực hiện nghĩa vụ quốc tế trong đội hình Sư đoàn 341, Trung đoàn 273 đã đánh 313 trận, loại khỏi vòng chiến đấu 5.300 tên địch, bắt 3.500 tên, thu 1.420 súng các loại; tham gia giải phóng được 210.000 dân, giúp bạn xây dựng 2 chính quyền huyện, 10 xã, 79 phum, sóc; 3 tiểu đoàn bộ đội, 56 đội dân quân; 33 trường học, 9 bệnh xá, 2 bệnh viện, 5 cầu, hàng nghìn ngôi nhà.... góp phần hồi sinh tỉnh Bat -Tam - Bang của nước bạn.
Ghi nhận những đóng góp, hy sinh to lớn của cán bộ, chiến sỹ quân tình nguyện Việt Nam, Chính phủ nước Cộng hòa nhân dân Campuchia đã dùng lá Quốc kỳ danh dự (biểu trưng cho ý chí đấu tranh độc lập của dân tộc Khơ me) để làm phần thưởng trao tặng cho các đơn vị bộ đội Việt Nam từng làm nhiệm vụ quốc tế trên nước bạn. Tại Hội nghị tổng kết 5 năm làm nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia tổ chức tại Hà Nội năm 1984 thừa ủy quyền của Chính phủ Cộng hòa nhân dân Campuchia, đồng chí Hun Sen, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao đã trao tặng Trung đoàn 273 Huân chương Vì nghĩa vụ Quốc tế cao cả và lá cờ danh dự.
Cờ thưởng danh dự của Bộ Ngoại giao nước Cộng hòa Nhân dân Campuchia tặng Trung đoàn 273, Sư đoàn 431, Quân khu 4 tại Hội nghị tổng kết 5 năm làm nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia tổ chức tại Hà Nội năm 1984 vì những đóng góp to lớn xây dựng đất nước bạn trong thời gian từ năm 1979 đến năm 1980
Cờ có kích thước 80 x110cm, làm bằng vải lụa, nền cờ màu đỏ, thêu nổi hình đền Ăng Co Vát (Angkor Wat) có 5 ngọn tháp bằng chỉ màu vàng, phía dưới thêu dòng chữ bằng tiếng Khơ me:
(Tạm dịch): Đoàn kết đấu tranh giành chiến thắng
Tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt
Góc phải cuối lá cờ thêu dòng chữ:
Hoàn thành công tác đối ngoại
Bộ ngoại giao nước Cộng hòa nhân dân Campuchia năm 1984
Lá cờ thưởng danh dự là phần thưởng của Nhà nước và nhân dân Cămpuchia tỏ lòng tri ân những đóng góp, hy sinh to lớn của cán bộ, chiến sỹ Trung đoàn 273, Sư đoàn 341 nói riêng, Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung vì sự nghiệp cách mạng của nước bạn, là biểu tượng cao đẹp cho tình hữu nghị, đoàn kết keo sơn giữa các dân tộc trên bán đảo Đông Dương. Bởi vậy, lá cờ thưởng đã được chuyển giao về trưng bày trang trọng tại chuyên đề về Tình đoàn kết quốc tế của Bảo tàng Quân khu 4 từ năm 1985.
Sau khi trở về Tổ quốc, Trung đoàn 273 cùng đội hình Sư đoàn 341 thuộc Quân khu 4. Trong giai đoạn từ năm 1981 đến năm 1992 trung đoàn đóng quân trên địa bàn huyện Nghĩa Đàn, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Tháng 8 năm 1992, được lệnh hành quân về huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa, đến năm 1997, Trung đoàn 273 được điều động đóng quân tại huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá (nay thuộc thị xã Nghi Sơn) và chuyển thành đơn vị khung huấn luyện dự bị động viên. Ghi nhận những thành tích trong chiến đấu và xây dựng, ngày 29 tháng 8 năm 1985, Trung đoàn 273 vinh dự được phong tặng Danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Bài, ảnh: Hữu Hoành - BTQK4